Reggae, ska i dub – muzyka prosto z Jamajki. Poznaj piosenki i wykonawców

Jamajka to wyspa o powierzchni mniejszej niż przeciętne polskie województwo. Jednak nie da się przecenić wpływu, jaki ten malutki kraik wywarł na światową kulturę. Nurty, które tam powstały, są znane i kochane do dzisiaj, nawet w Polsce. Dowiedz się więcej o stylach muzycznych prosto z Jamajki!

Nie tylko Bob Marley – historia jamajskiej muzyki

Dla wielu ludzi reggae to coś więcej niż tylko muzyka. Jednak jaki był początek tej niezwykłej kultury? Wszystko zaczęło się niedługo po zakończeniu II wojny światowej. Jamajczycy zaczęli wtedy masowo migrować z wiejskich obszarów wyspy do jej rozwijającej się stolicy – ​​Kingston – w poszukiwaniu nowego życia.

Tam zbudowali tętniącą życiem kulturę społeczną wokół słynnych miejskich sal muzycznych znanych jako Sound System. Przez większą część lat czterdziestych i pięćdziesiątych XX wieku grano tam importowaną muzykę – głównie amerykańskiego rocka i bluesa, czasem też R&B. Jednak Jamajczykom to nie wystarczało – chcieli mieć własny styl muzyczny, który byłby kwintesencją ich kultury.

Czy tak powstało reggae? Jeszcze nie, ale jesteśmy na dobrej drodze.

Dwa słowa o ska i dub

Znane nam dziś reggae w gruncie rzeczy pochodzi od ska – gatunku muzycznego zapoczątkowanego w latach 50. Ten z kolei był produktem ubocznym muzyki afro-karaibskiej i R&B. Wyraźne brzmienie ska obejmuje niecodzienne rytmy, pianino, ostrą gitarę i szybką perkusję. Do pionierów tego stylu należą muzycy tacy jak Erniego Ranglina, Prince Buster czy Toots and The Maytals.

Jednak w połowie lat 60. popularność ska zaczęła słabnąć na rzecz wyłaniającego się podgatunku znanego jako rocksteady. Ten nowy instrumentalny styl pod wieloma względami przypominał ska, jednak większy nacisk kładł na gitarę basową, rytmikę i perkusję.

Droga przez ska i rocksteady prowadzi nas do muzyki reggae, która pojawiło się pod koniec lat 60. To unikalne połączenie było wolniejsze niż rocksteady, a jednocześnie znacznie bardziej złożone niż ska. Reggae było hołdem dla muzyki, która do tej pory gościła na salonach – a może raczej sound roomach. Jednocześnie jednak ugruntowało ono swoją pozycję jako odrębne, zupełnie nowe brzmienie. 

O czym jest reggae? Tematyka tekstów

Celebracja lub krytyka – reggae zawsze robi jedną z tych rzeczy. Jamajska muzyka lubi chwalić to, co w życiu dobre i piękne. Jednocześnie jednak krytykują systemy polityczne, które uciskają ludzi – szczególnie tych najbiedniejszych. W piosenkach łatwo zauważyć silny wpływ dialektów i naleciałości z języka angielskiego.

Do najbardziej charakterystycznych elementów brzmienia reggae należy też toasting – zazwyczaj improwizowana melorecytacja. To właśnie prawdopodobnie podłożyła podwaliny pod cały gatunek hip-hopu.

Prawdziwym źródłem popularności reggae na Jamajce było jednak coś innego – rozrastający się ruch rastafarian.

Jah i Rastafari, czyli roots reggae

Rastafarianizm to proafrykański ruch i jednocześnie odłam chrześcijaństwa. Jego członkowie wierzą, że Chrystus odrodzi się w Afryce, a cesarz Etiopii Haile Selassie był Mesjaszem wspomnianym w Biblii przez Jah (Jahwe). Rastafarianie uważają się za zaginione plemię Izraela. Przestrzegają też surowych zasad, w tym unikają wszelkiego mięsa, kofeiny, nikotyny i alkoholu. Członkowie ruchu rastafari są znani ze swojej charakterystycznej fryzury z dredami.

Roots reggae to podgatunek, który wyróżnia się przede wszystkim politycznym i duchowym przesłaniem tekstów. Szczególnie często porusza się w nim tematy niesprawiedliwości społecznej, życia w getcie, niewolniczej przeszłości Jamajki i wreszcie samej wiary rastafarian.

Złoty wiek roots reggae przypadł na lata 70., kiedy był dominującym stylem na Jamajce. Właśnie wtedy też zyskał on popularność na całym świecie, głównie dzięki takim artystom jak Peter Tosh Burning Spear czy wreszcie legendarny Bob Marley wraz ze swoim zespołem The Wailers.

Na początku lat 80. dominującym brzmieniem na Jamajce stał się dancehall. Jednak roots reggae przetrwało jako bardziej undergroundowy styl, który wciąż ma słuchaczy na całym świecie.

Efekt Boba Marleya, czyli reggae podbija świat

Jako frontman The Wailers, Bob Marley stał się jedną z najbardziej rozpoznawalnych postaci reggae i siłą napędową popularności tego gatunku poza Jamajką. Wielu popularnych amerykańskich artystów takich jak Eric Clapton wybiło się właśnie na coverach utworów Marleya.

Trasy koncertowe Bruce’a Springsteena i Sly and the Family Stone sprawiły, że suchaczy The Wailers i samego reggae było jeszcze więcej. Jako pobożny Rastafarianin, Marley odegrał także kluczową rolę w umocnieniu powiązań między reggae a duchowością, którą praktykował on i wielu innych.

Jednym z krajów, do których szybko dotarła muzyka jamajska, była Wielka Brytania. Duża populacja Jamajczyków w UK sprawiła, że już w latach 70. powstał tam osobny gatunek reggae. Artyści i zespoły takie jak Asad, UB40 czy Steel Pulse pomogli spopularyzować ten styl na arenie międzynarodowej.

duża populacja Jamajki w Wielkiej Brytanii doprowadziła do powstania reggae po drugiej stronie stawu, począwszy od lat 70. 9 Artyści tacy jak Asad, Steel Pulse i inni pomogli spopularyzować ten gatunek na arenie międzynarodowej. Muzyka Jamajczyków szybko trafiła też do pozostałych części Europy. Do jej najpopularniejszych wykonawców należał m.in. niemiecki muzyk Gentleman, a właściwie Tilmann Otto.

Było tylko kwestią czasu, aż reggae pojawi się w Polsce.

Zespół Daab, czyli jamajski akcent w Polsce

Jednym z pierwszych przedstawicieli polskiej odmiany reggae był zespół Daab. Kapela powstała pod koniec 1982 roku, niedaleko jednego z warszawskich klubów studenckich. Do pierwszego składu należeli: Dariusz Gierszewski, Andrzej Zeńczewski, Piotr Strojnowski i Artur Miłoszewski. Niedługo potem dołączyli do nich też Andrzej Krzywy, Waldemar Deska i Jarosław Woszczyna.

Daab cieszył się sporą popularnością w latach 80. i 90., kiedy to koncertował na terenie całej Polski i nie tylko. Panowie zagrali też m.in. w Paryżu czy Amsterdamie, co – jak na tamte czasy – było niezłym osiągnięciem.

Oczywiście Daab nie był jedynym prekursorem jamajskiego gatunku muzycznego w naszym kraju. Niedługo po nim zaczęli pojawiać się kolejni wokaliści i zespoły reggae. Duży szum wokół siebie zrobił choćby Kamil Bednarek, który do dzisiaj ma grono oddanych fanów.

Należysz do fanów artystów reggae? Koniecznie zajrzyj do naszego sklepu i zamów koszulki popularnych polskich i zagranicznych muzyków!